بررسی آشنا زدایی در شعر بدر شاکر السیاب

آشنایی زدایی از دستاوردهای مکتب فرمالیسم روس می باشد که بر بیگانه نمودن نُرم عادی زبان دلالت دارد. این اصل بعنوان شگردی برای زیبایی آفرینی به شمار می رود و هدف از آن، تشخص و برجسته سازی هر اثر هنری است. هنجار گریزی یکی از شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی در شعر است. این پژوهش تلاش می کند اشعار سیاب را ازمنظر آشنایی زدایی بررسی نموده و میزان بهره مندی شعر وی را از امکانات زبانی و شگردهای زیبایی آفرینی، نمایان سازد. بدر با شکستن هنجارها و قواعد زبان اقدام به آشنایی زدایی نمود تا نگاهی نو و زبانی تازه در شعرش پدید آید و بازتاب عقایدش و نمودار حالات و روحیات تازه جویان باشد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و با بررسی آشنایی زدایی در شعر بدر شاکر السیاب جنبه های نوآوری و زیبایی شناسی شعر وی مشخص می شود و تأثیر هنجار گریزی و قاعده افزایی در زیبایی و رسانگی مفهوم شعر سیاب نمایان می گردد. همچنین به کشف معنای مقصود شاعر و التذاذ بیشتر مخاطب می انجامد. امری که تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته بررسی های انجام شده حاکی از آن است که سیاب در اشعارش از انواع هنجارگریزی استفاده کرده است. اما هنجارگریزی معنایی در اشعار وی بسامد بالایی دارد و در هیأت آرایه های تشبیه، تشخیص، حس آمیزی و تصاویر پارادوکسی در اشعار او نمود دارد.